אין מאַרץ האָבן די אָנהענגער פֿון אָפּערע אין האַוואַנע גענאָסן פֿון אַן אוניקאַלער פֿאָרשטעלונג: אינעם „טעאַטער־אַרענאַל” איז 
מען אויפֿגעטראָטן מיט אַ שפּאָגל־נײַער אָפּערע אויף שפּאַניש און ייִדיש — „האַטואיי: זכּרון פֿון פֿײַער.” די פּראָדוקציע, אַ צוזאַמענאַרבעט צווישן דער אַמעריקאַנער „מוזיק־טעאַטער גרופּע” און דעם „סאָנדענס טעאַטער־פּראָגראַם” בשותּפֿות מיט דער אָנפֿירנדיקער קובאַנער אָפּערע־טרופּע Opera de La Calle (די גאַסן־אָפּערע), האָט צוגעצויגן אויף איר פּרעמיערע די פּני פֿון דער קובאַנער קונסטוועלט, ווי אויך אַ ריי פּאָליטיקער, אַרײַנגערעכנט דעם אַמעריקאַנער אַמבאַסאַדאָר.
ווי אַזוי קומט עס אַז אַ גרופּע אַמעריקאַנער קינסטלער זאָלן הײַנט שאַפֿן אַ ייִדיש־שפּראַכיקע אָפּערע און אַז זי זאָל פֿאָרגעשטעלט ווערן דווקא אין קובע, אַ לאַנד מיט אַ קליינטשיקער ייִדישער קהילה און זייער שוואַכע דיפּלאָמאַטישע און געזעלשאַפֿטלעכע באַציִונגען מיט אַמעריקע? די געשיכטע הייבט זיך אָן מיט פֿרענק לאָנדאָן, דער וועלט־באַרימטער טרומייט־שפּילער, וואָס אַחוץ זײַן שפּילן מיט די „קלעזמאַטיקס” און אַ ריי אַנדערע קאַפּעליעס, האָט יאָרן לאַנג געוואָלט אַרבעטן אויף נאָך אַ פּראָיעקט: דאָס קאָמפּאָנירן אַ ייִדיש־שפּראַכיקע אָפּערע. ס׳איז אָבער געווען אַ פּראָבלעם: ער האָט ניט געקענט געפֿינען קיין פּאַסיק ווערק פֿון דער ייִדישער ליטעראַטור, אויף וועלכער איר צו באַזירן.
„איך האָב ניט געוואָלט, אַז עס זאָל זײַן אַ מין שטעטל־אָפּערע נוסח שלום־עליכם מיט קלעזמער־מוזיק,‟ האָט לאָנדאָן דערקלערט בעת אַ טעלעפֿאָנישן שמועס מיטן „פֿאָרווערטס‟. „איך האָב דווקא געוואָלט שאַפֿן עפּעס אויפֿן סמך פֿון אַן אומדערוואַרטן ייִדישן טעקסט.‟
מיט זיבן יאָר צוריק איז לאָנדאָן געווען אויף דער הזכּרה פֿון אַ פֿאַרשטאָרבענעם קאָלעגע, ווען ער האָט געכאַפּט אַ שמועס מיטן טעאַטער־רעזשיסאָר מײַקל פּאַזניק, מיט וועמען ער האָט געאַרבעט במשך פֿון לאַנגע יאָרן אויף אַ ריי פּראָיעקטן. לאָנדאָן האָט צופֿעליק דערמאָנט, אַז ער זוכט אַן אומגעוויינטלעכן ייִדישן טעקסט וואָס מע קען פֿאַרוואַנדלען אין אַן אָפּערע און פּאַזניק האָט אים דערציילט, אַז זײַן שווער, דער ייִדישער זשורנאַליסט און פּאָעט אָשר פּען, האָט ווי אַ יונגערמאַן אין קובע אָנגעשריבן אַן עפּישע פּאָעמע וועגן דעם אינדיאַנער פֿירער האַטואיי.
כאָטש דער נאָמען האַטואיי איז כּמעט אומבאַקאַנט אין אַמעריקע, ווערט ער אין קובע פֿאַררעכנט פֿאַר אַ נאַציאָנאַלן העלד. אַ פֿירער פֿונעם טײַאיינאָ־פֿאָלק, וואָס האָט הונדערטער יאָרן לאַנג געוווינט אויפֿן אינדזל איידער עס זענען אָנגעקומען די אייראָפּעער, האָבן די „קאָנקיסטאַדאָרעס‟ אים אומגעבראַכט אין 1512 נאָך דעם וואָס ער האָט אָנגעפֿירט מיט אַ דורכגעפֿאַלענעם אויפֿשטאַנד קעגן די שפּאַנישע אַרײַנדרינגער.
