May 2, 1924 – July 20, 2015
The great actor, singer, and humanitarian Theo Bikel was a foremost champion for Yiddish and in particular for the California Institute for Yiddish Culture and Language (CIYCL) from its inception. He generously lent his talents for ciycl’s benefit whenever he was asked and his presence lent a special gravitas to the many ciycl events that he attended. He also remembered ciycl with a generous bequest, the only Yiddish organization in America to be so acknowledged.
Aside from this tribute page, we are honored to remember theo through one of his many skills, beautifully translating Yiddish poetry and song: The newly named Theo Bikel Annual International Yiddish-Into-English Poetry Translation Contest.
There are films with and about Theo Bikel, books about him, and numerous recordings of his songs. However, available for the first time here (below) is an excerpted interview with Theo Bikel, entirely in Yiddish (subtitled in English). Take a brief (20-minute) journey with Theo through his life with Yiddish and its music. Listen as he discusses what the Yiddish language means to him and what he sees as its prospects for the future.
The entire (non-subtitled) interview is approximately 2 hours long and will be posted soon.
דער באַרימטער אַקטיאָר, זינגער, און הומאַניטאַריער טעאָ ביקל איז געװען אַ הויפּט טשעמפּיאָן פֿאַר ייִדיש און בפֿרט פֿאַר דעם קאַליפֿאָרניער אינסטיטוט פֿאַר ייִדישער קולטור און שפּראַך (ציקל) זינט דער גרינדונג. ער האָט ברייטהאַרציק געשאָנקען זײַנע טאַלענטן לטובֿת “ציקל” װען מ’האָט אים נאָר געבעטן און זײַן בײַזײַן האָט צוגעגעבן אַ ספּעציעלן ייִחוס צו די פֿאַרשיידענע “ציקל” אונטערנעמונגען צו װאָס ער איז געקומען אַלס גאַסט. ער האָט “ציקל” אויך געדענקט מיט אַן אָפֿענער האַנט בײַ דער צװאה, די איינציקע ייִדישע אינסטיטוציע אין אַמעריקע אַזוי אַנערקענט.
חוץ דעם כּבֿוד־װעב־זײַטל זײַנען מיר זוכה צו געדענקען טעאָן דורך איינע פֿון זײַנע פֿיל פֿעיִקייטן, דעם פּרעכטיקן איבערזעצן ייִדישע פּאָעזיע און לידער׃ דער נײַ-באַנאָמענטער
טעאָ ביקל יערלעכער אינטערנאַציאָנאַלער ייִדיש־אויף־ענגליש איבערזעצונגס קאָנקורס.
עס זײַנען דאָ פֿילמען מיט און װעגן טעאָ ביקלען, ביכער װעגן אים, און אַ היפּשע צאָל רעקאָרדירונגען פֿון זײַן געזאַנג. פֿונדעסטװעגן, דאָ צום ערשטן מאָל איז אַן עקסצערפּירטער אינטערװיו מיט טעאָ ביקלען, אין גאַנצן אויף ייִדיש (מיט ענגלישע אונטערטיטלען). איר מעגט גיין אויף אַ קורצער (20-מינוט) נסיעה מיט טעאָן דורך זײַן לעבן מיט ייִדיש און איר מוזיק. הערט זיך צו בשעת ער דערציילט װאָס די ייִדישע שפּראַך באַדײַט פֿאַר אים און װאָס ער זעט פֿאָראויס אַלס איר צוקונפֿט.
דער גאַנצער אינטערװיו פֿון 2 שעה װעט מען ארויפֿגעבן בקיצור.
This interview is one of many in the Yiddish Institute’s series:
Last Golden Links – Yiddish Treasures
For more about Last Golden Links Click Here.
Yiddish Song Translated by Theo Bikel
ZOL ZAYN (Could Be)
By I. Papernikov
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
Could be what I thought was God’s word isn’t true
Yet my dream is as bright as the brightest illusion
and the sky in my dreams is much bluer than blue.
Could be, that I’ll not see the fruit of my yearning
Could be that I’ll never be rid of my load,
What matters is not the end of the journey
It’s the journey itself on a bright sunlit road.
זאָל זײַן, אַז איך בױ אין דער לופֿט מײַנע שלעסער
זאָל זײַן, אַז מײַן גאָט איז אין גאַנצן ניטאָ
אין טרױם איז מיר העלער, אין טרױם איז מיר בעסער
אין חלום דער הימל איז בלױער פֿון בלאָ.
זאָל זײַן, אַז כ’װעל קײן מאָל צום ציל ניט דערלאַנגען
זאָל זײַן, אַז מײַן שיף װעט ניט קומען צום ברעג
מיר גײט ניט אין דעם, איך זאָל האָבן דערגאַנגען
מיר גײט נאָר אין גאַנג אױף אַ זוניקן װעג.
In Theo’s Words: Theodore Bikel’s Address to the St. Louis Jewish Book Fair, October 2014 (Excerpt)
Leon Wieseltier speech honoring Theo Bikel in receiving the Lifetime Achievement Award from YIVO.
(A Universal Jewishness, Reprinted in Tablet Magazine, June 18, 2015) .
