מענטשן פֿרעגן מיך אָפֿט: „אויב דו ביסט אַ גוי, פֿאַרוואָס האָסטו זיך געוואָלט אויסלערנען ייִדיש? פֿאַרוואָס ווילסטו ווערן אַ ייִד, ווען מיר האָבן אַזוי פֿיל צרות!?‟
ס׳איז מיר זייער שווער צו געבן אַ פּשוטן ענטפֿער צו אַזוינע קאָמפּליצירטע שאלות. ס׳איז ניטאָ קיין איינציקע תּשובֿה, וואָס קען פֿאַרסך-הכּלען מײַן ליבשאַפֿט פֿאַר דער ייִדישער שפּראַך אָדער מײַן פֿאַרלאַנג זיך צו פֿאַרבינדן מיטן ייִדישן פֿאָלק.
כ׳בין געבוירן געוואָרן אין מעמפֿיס, טענעסי און קום פֿון אַ טיפּישער איטאַליענישער משפּחה. כ׳בין שטענדיק געגאַנגען אין קאַטוילישע שולן, אָבער איך בין אויפֿגעהאָדעוועט געוואָרן אין אַ גאַנץ ליבעראַלער סבֿיבֿה. מײַנע עלטערן זענען קאַטויליש אָבער ניט שטאַרק רעליגיעזע מענטשן. ווי אַ קינד, האָב איך שטענדיק געוווינט צווישן קריסטן און האָב קיין מאָל ניט געהאַט קיין ייִדישע פֿרײַנד אָדער בעקאַנטע.
מײַן אינטערעס צו ייִדן האָט זיך אָנגעהויבן ווען איך בין געווען 11 יאָר אַלט. אינעם זעקסטן קלאַס, האָבן מיר געלייענט „דאָס טאָגבוך פֿון אַנע פֿראַנק‟ און זיך געלערנט וועגן די רדיפֿות אויף די ייִדן בשעת דעם חורבן. אין אַ געוויסן זינען, האָב איך זיך אידענטיפֿיצירט מיטן ייִדישן מיידל. זי האָט זיך געדאַרפֿט באַהאַלטן פֿון די דײַטשן ווײַל זי איז געווען אַ ייִד, און איך האָב זיך געדאַרפֿט באַהאַלטן פֿון אַלעמען ווײַל איך האָב שוין דעמאָלט געוווּסט, אַז איך בין „גיי‟. די דײַטשן און אַנדערע פֿעלקער האָבן פֿײַנט געהאַט די ייִדן, נאָר ווײַל זיי זענען געבוירן געוואָרן ייִדן, און איך האָב זיך געזאָרגט, אַז אויב מע וועט זיך דאָס דערוויסן וועגן מיר, וועט מען מיך אויך פֿײַנט האָבן.
כ׳האָב געוואָלט זיך לערנען מער וועגן דער ייִדישער קולטור און זייער געשיכטע, בפֿרט וואָס ס׳האָט פּאַסירט במשך פֿון דער צווייטער וועלט־מלחמה. איך האָב אָנגעהויבן לייענען די זכרונות פֿון דער שארית-הפּליטה, און אין די דאָזיקע ביכער האָב איך זיך דערוווּסט וועגן דער ייִדישער שפּראַך, וועגן דעם שטעטל-לעבן, און וועגן דער ייִדישער רעליגיע און מינהגים.
אינעם זעלבן יאָר בין איך איין מאָל געווען מיט מײַן משפּחה אין טשאַטאַנוגאַ, טענעסי, און הינטער אונדזער האָטעל האָב איך דערזען אַ קליינע שיל. איך האָב געפֿרעגט מײַן מאַמען אויב איך קען שבת גיין אין יענער שיל. „אוודאי,‟ האָט זי געענטפֿערט, און מיך פֿרײַטיק געבראַכט צום רבֿ צו בעטן אויב איך קען דעם צווייטן טאָג גיין אין שיל.
Read more: http://yiddish.forward.com/articles/199696/from-mario-to-moyshele/?p=all#ixzz4LwvVHNk2
