ירושלים. — די „תּחנה ראשונה‟ [די ערשטע סטאַנציע] זעט אויס ווי אַ געוויינטלעכער דרויסנדיקער אײַנקויף־צענטער, פֿול מיט געוועלבן און קאַפֿעען. דער איין־יאָריקער צענטער איז אָבער אַ חידוש דאָ אין ירושלים, צוליב זײַנע נישט־כּשרע רעסטאָראַנען און צוליב דעם וואָס די געשעפֿטן זענען אָפֿן שבת. שטילערהייט רעפּרעזענטירט עס אַ פּראָטעסט קעגן צוויי כּוחות, וואָס דעפֿינירן די מאָדערנע מערבֿ־ירושלים: די חרדים, און די פּאַלעסטינער זעלבסטמערדערישע אַטאַקן.
אָבער איצט, אַז מע גיסט שוין ווידער בלוט אין דער שטאָט, קאָן דער צענטער ווערן אַן אַנדער מין סימבאָל: די פֿאַרלוירענע האָפֿענונג פֿון אירע סעקולערע ייִדישע אײַנוווינער. „מענטשן האָבן מורא, אַז אַלץ וואָס מיר האָבן דאָ געבויט וועט נישט לאַנג דויערן,‟ האָט באַמערקט רחל עזריה, די פֿאַרטרעטערין פֿונעם ירושלימער בירגער־מײַסטער, און איינער פֿון די פֿירער פֿון דער באַוועגונג צו שאַפֿן אַ פּלוראַליסטישע געזעלשאַפֿט אין ירושלים.
די באַוועגונג איז געגרינדעט געוואָרן נאָך דער צווייטער אינטיפֿאַדע, וואָס האָט געדויערט פֿון 2000 ביז 2005. בעת יענע שווערע צײַטן, האָט עזריה דערקלערט, האָבן די סעקולערע ייִדן זיך בלויז קאָנצענטרירט אויף זייער פֿיזישער זיכערהייט, און נישט געלייגט קיין אַכט אויף דער וואַקסנדיקער „חרדיזאַציע‟ פֿון זייער שטאָט. נאָך דעם ווי די טעראָריסטישע אַטאַקן האָבן זיך אָפּגעשטעלט, האָבן אַ סך פֿון זיי אײַנגעזען, אַז ס׳איז בכלל נישטאָ קיין אָרט פֿאַר זיי אין דער הייליקער שטאָט, האָבן זיי זיך אַריבערגעקליבן קיין תּל־אָבֿיבֿ אָדער אין אויסלאַנד.
די סעקולערע ייִדן, וועלכע זענען פֿאַרבליבן, האָבן דעמאָלט אָנגעהויבן שמועסן וועגן בויען אַ מער טאָלעראַנטע, פּלוראַליסטישע געזעלשאַפֿט אין מערבֿ־ירושלים. אין 2008 האָט כזריה געגרינדעט די „ירושלמים־פּאַרטיי‟, וואָס פֿאַראייניקט די סעקולערע, טראַדיציאָנעלע און אָרטאָדאָקסישע אײַנוווינער לטובֿת אַ פּלאַטפֿאָרמע פֿון סאָציאַלער גערעכטיקייט, און דערבײַ אויך געקעמפֿט קעגן דעם דרוק מצד די חרדים צו פֿאַרווערן בילדער פֿון פֿרויען אויף רעקלאַמעס אין די עפֿנטלעכע ערטער.
אינעם זעלבן יאָר האָט דער סעקולערער קאַנדידאַט ניר ברקת געוווּנען די וואַלן פֿאַר בירגער־מײַסטער איבערן חרדישן קאַנדידאַט, מאיר פּרוש. זינט דעמאָלט האָט די באַוועגונג געהאַט עטלעכע אַנדערע נצחונות. זי האָט, למשל, באַוויזן צו ענדערן די תּקנות פֿון די שטאָט־ראַטן (דער ישׂראלדיקער עקוויוואַלענט פֿון ייִדישע קהילה־צענטערס), כּדי זיי זאָלן קענען בלײַבן אָפֿן שבת.
[…]
