דער ייִדישער פֿאָלקלאָריסט, געווינער פֿונעם „פּרס־ישׂראל‟, פּראָפֿ׳ דבֿ נוי איז אַוועק אין דער אייביקייט דעם 29סטן סעפּטעמבער 2013 אין עלטער פֿון 92 יאָר. מע קען בלי־ספֿק זאָגן, אַז יאָרן לאַנג איז דבֿ נוי געווען באַקאַנט איבער דער וועלט ווי „דער‟ פֿאָלקלאָריסט אין ישׂראל, און ער האָט דעם כּבֿוד כּשר פֿאַרדינט. נוי האָט זיכער מער אויפֿגעטאָן — מער ווי אַלע אַנדערע פֿאַר אים — אַוועקצושטעלן די שטודיע פֿון ייִדישן פֿאָלקלאָר, די פֿאָלקלאָריסטיק, אויף דער זעלבער וויסנשאַפֿטלעכער מדרגה, ווי בײַ די אַנדערע פֿעלקער פֿון דער וועלט. זײַן מבֿינות האָט אײַנגעשלאָסן דעם פֿאָלקלאָר און די עטנאָגראַפֿיע פֿון די אַשכּנזישע און ספֿרדישע קהילות, ווי אויך קלענערע ייִדישע עדות איבער דעם וועלט.
נויס דיסערטאַציע, אַן אינדעקס פֿון די פֿאָלקלאָר־מאָטיוון אין דער תּלמוד־מדרש-ליטעראַטור, האָט אים קונה־שם געמאַכט בײַם סאַמע אָנהייב פֿון זײַן קאַריערע. באַלד נאָך דעם ווי ער האָט פֿאַרענדיקט זײַן דיסערטאַציע האָט דער פֿאָלקלאָריסט סטיט טאָמפּסאָן אַרײַנגענומען נויס אינדעקס ווי אַ טייל פֿון זײַן 6־בענדיקן מאָטיוו־אינדעקס פֿון דער וועלט־פֿאָלק־ליטעראַטור, און אַזוי אַרום, איז די ייִדישע פֿאָלק־ליטעראַטור געוואָרן אַ טייל פֿון דעם וויכטיקן רעפֿערענץ־ווערק.
דבֿ נוי (נוימאַן) איז געבוירן געוואָרן אין קאָלאָמיי, מיזרח־גאַליציע, פּוילן, אין 1920 און האָט עולה געווען קיין פּאַלעסטינע אין 1938, וווּ ער האָט שטודירט אינעם „העברעיִשן אוניווערסיטעט‟. מיטן אוניווערסיטעט איז ער שוין געבליבן פֿאַרבונדן כּמעט זײַן גאַנץ לעבן. ווי אַ לערער, האָט ער אָנגעהויבן זײַן אַרבעט אין 1955 און פֿאַרנומען די „מאַקס גרונוואַלד־קאַטעדרע פֿון פֿאָלקלאָר און העברעיִשער ליטעראַטור‟. נוי האָט געהאַט אַ גרויסע השפּעה אויף דער שטודיע פֿון פֿאָלקלאָר, בפֿרט אין ישׂראל, נישט בלויז דורך זײַן פֿאָרשונג, נאָר אויך דורך זײַנע תּלמידים, וועלכע זענען געוואָרן די הײַנטיקע פֿאָלקלאָר־פּראָפֿעסאָרן איבערן לאַנד.
געוויינטלעך, ספּעציאַליזירן זיך די פֿאָלקלאָריסטן אויף געוויסע זשאַנערן — למשל — לידער, פֿאָלקס־מעשׂיות, פֿאָלקס־קונסט. נוי האָט געהאַט אַ ברייטן פֿאַרשטאַנד פֿון אַלע זשאַנערן פֿון פֿאָלקלאָר, כאָטש, די פֿאָלק־מעשׂה און לעגענדע זענען טאַקע געווען זײַן הויפּט־אינטערעס. אין 1956 האָט ער געגרינדעט דעם „ישׂראל־פֿאָלק־מעשׂה־אַרכיוו‟ אין חיפֿה. ער און זײַנע סטודענטן האָבן פֿאַרשריבן צענדליקער טויזנטער מעשׂיות פֿונעם פֿאָלקסמויל פֿון כּלערליי עדות ייִדן אין לאַנד. דער דאָזיקער אַרכיוו שטעלט מיט זיך פֿאָר אַן אויסערגעוויינטלעכן אוצר, וואָס טיילן פֿון דעם ווערן איצט אַרויסגעגעבן אין ענגלישער איבערזעצונג ווי Folktales of the Jews רעדאַקטירט פֿון פּראָפֿ׳ דן בן־עמוס. עלען פֿרענקעל, די פֿאַרלעגערין פֿון דער „ייִדישער פּובליקאַציע־געזעלשאַפֿט‟, וועלכע גיט אַרויס די זאַמלונגען, שרײַבט אין אַן אַרײַנפֿיר־וואָרט וועגן נוי און דעם אַרכיוו — „ער איז געווען אַן אומבאַקאַנטער העלד, וואָס זײַנע באַמיִונגען האָבן געהאָלפֿן אויפֿהאַלטן אַ ייִדישע ליטעראַרישע ירושה, וואָס איז נישט ווייניקער ווערט ווי די הייליקע ספֿרים, וואָס ייִדן געבן זיי אָפּ אָפּשײַ שוין הונדערטער יאָרן.‟
[…]
Read more: http://yiddish.forward.com/articles/173040/jewish-folklorist-dov-noy-dies-at-/#ixzz2gVl4PaYe
